Sélection de poèmes de Nâzim Hikmet

J'ai survolés les 12 pages du forum culture sans trouver de sujet avec pour titre "Nâzim Hikmet".

Je me permets donc de le faire, en vous faisant partager des poèmes, ou extraits de poèmes qui me tiennent à coeur.

Profondeur d'esprit, humour (cf. Autobiographie), engagement, générosité... J'ai déjà beaucoup écrit sur Nâzim, mais cette fois ci, je ne vais que mettre en ligne des poèmes que vous connaissez sans doute déjà.


"Annelerin ninnilerinden
spikerin okuduğu habere kadar,
yürekte, kitapta ve sokakta yenebilmek yalanı,
anlamak, sevgilim, o, bir müthiş bahtiyarlık,
anlamak gideni ve gelmekte olanı. "

"Memleket mi, yildizlar mi,
gencligim mi daha uzak?"


"insanlar için ölebileceksin,
hem de yüzünü bile görmedigin insanlar için,
hem de hiç kimse seni buna zorlamamisken,
hem de en güzel en gerçek seyin
yasamak oldugunu bildigin halde.
Yani, öylesine ciddiye alacaksin ki yasamayi,
yetmisinde bile, mesela, zeytin dikeceksin,
hem de öyle çocuklara falan kalir diye degil,
ölmekten korktugun halde ölüme inanmadigin için,
yasamak yani agir bastigindan."

"sen, mutluluğun resmini yapabilir misin abidin?"

C'est ton portrait, entre autres...

Je continue, mais je vais essayer de retranscrire des poèmes moins connus.

Là, ce sont deux poèmes plutôt vulgaire qu'il a écrit dans son plus jeune âge (du moins pour le premier). Pas très esthétique, mais enfin...

"...Baciminkiler gibi gök gözlü sehrim
Istanbul'um
Seni düsünüyorum
Oturmusum deniz kiyisina
bakiyorsun limana giren Amerikan zirhlisina
Hastasin, açsin, öfkelisin
O da bakiyor sana
hem de nasil
efendinmis
patronunmus
sahibinmis it oglu it..."


On a beaucoup vanté les mérites de Pierre Loti. Nâzim lui a consacré un poème, très sympathique il va jusque l'insulter très très violemment. daté de 1925, il faut remettre le poème dans son contexte

PİYER LOTİ


Esrar!
Tevekkül!
Kısmet!
Kafes, han, kervan
şadırvan!
Gümüş tepsilerde rakseden sultan!
Mihrace, padişah,
bin bir yaşında bir şah.
Minarelerde sallanıyor sedef nalınlar,
burunları kınalı kadınlar
ayaklarıyla gergef dokuyor.
Rüzgarlarda yeşil sarıklı imamlar ezan okuyor!


İste frenk şairinin gördüğü şark!
İste
dakikada 1.000.000 basılan
kitapların
şarkı!
Lakin
ne dün
ne bügün
ne yarın
böyle bir şark
yoktu,
olmayacak!

Şark
üstünde çıplak
esirlerin
aç geberdiği toprak!
Şarklıdan baska herkesin
orta malı olan memleket!
Açlığın kıtlıktan olduğu diyar!
Ağzına kadar
buğdayla dolu ambar!
Avrupa'nın ambarı!


Asya!
Amerikan dretnotlarının tel direklerine
senin Çinlilerin
uzun saclarından
sarı mumlar gibi asıyorlar kendilerini!
Himalayanın
en yüksek
en dik
en karlı tepesinde
Britanya zabıtlerı cazbant çaldırıyorlar,
kara tırnaklı ayaklarını daldırıyorlar,
Paryaların
beyaz dişli ölülerini attığı Ganja!
Anadolu baştan başa
Armıstrongun
talim meydanı oldu!
Asyanın bağrı doldu!
Şark
yutmayacak
artık!
Bıktık be bıktık!
İçinizden biri
can verebilse bile
açlıktan ölen öküzümüze,
burjuvaysa eğer
gözükmesin gözümüze!
Hatta sen
sen Piyer Loti!
Sarı muşamba derilerimizden
birbirimize
geçen
tifusun biti
senden daha yakındır bize
Fransız zabıtı!
Fransız zabıtı sen
o üzüm gözlü Azadeyi
bir orospudan
daha çabuk unuttun!
Kalbimize diktiğin
Azadenin taşını
bir tahta hedef gibi topa tuttun!
Bilmeyenler
bilsin:
sen bir şarlatandan başka bir sey değilsin!
Şarlatan!
Çürük Fransız kumaşlarını
yüzde bes yüz ihtikarla şarka satan:
Piyer Loti!
Ne domuz bir burjuvaymışsın meğer!
Maddeden ayrı ruha inansaydım eğer,
Şarkın kurtuldugu gün
senin ruhunu
köprü başında çarmıha gerer
karşısında cigara içerdim!
Ben elimi size verdim,
size verdik bir elimizi
kucaklayın bizi
Avrupanın sankulotları!
...

Un qui n'est pas trop connu également :

Bebek

hos geldin bebek
yasama sirasi sende
senin yolunu gözlüyor kuspalazi bogmaca kara çiçek sitma
ince hastalik yürek enfarkti kanser filan
issizlik açlik filan
tiren kazasi otobüs kazasi uçak kazasi is kazasi yer depremi sel baskini
kuraklik falan
karasevda ayyaslik filan
polis copu hapisane kapisi falan
senin yolunu gözlüyor atom bombasi falan
hos geldin bebek
yasama sirasi sende
senin yolunu gözlüyor sosyalizm komünizm filan.


J'ai tenté une petite traduction ...


Bienvenue Nouveau Né
C'est ton tour de vivre
Et c'est ton chemin qu'ils guettent
Tel la diphtérie l'etouffement la variole la malaria
telle la tuberculose l'infarctus le cancer
C'est ton chemin qu'ils guettent
Tel le chômage la faim
tel les accidents de train, de bus, d'avion, les accidents de travail, les séismes les inondations
la secheresse
tel l'amour impossible, l'ivrognerie
telle la matraque du policier, la porte du penitencier
c'est ton chemin qu'il guette telle la bombe atomique
Bienvenu Nouveau né
C'est ton tour de vivre
Et c'est ton chemin qu'il guette tel le socialisme, le communisme

A l'occasion, pour ceux qui n'ont jamais été imbibés de culture turque dés le biberon, il serait intéressant de faire ressortir certaines figures de style, les allitérations, les jeux de langage, les contrastes afin de mieux apprécier encore la poésie de Nazim Hikmet.
J'ai l'impression que je manque pas mal de choses personnellement à cause de cette faculté que je n'ai pas.

...

Jacky a écrit:

A l'occasion, pour ceux qui n'ont jamais été imbibés de culture turque dés le biberon, il serait intéressant de faire ressortir certaines figures de style, les allitérations, les jeux de langage, les contrastes afin de mieux apprécier encore la poésie de Nazim Hikmet.
J'ai l'impression que je manque pas mal de choses personnellement à cause de cette faculté que je n'ai pas.

C'est dur de traduire ce genre de choses ...

Name !

tu te souviens a la piece de theatre de NAZIM HIKMET qu'on a assisté en mai dernier a lyon par assetuly

je voulais te demander ya deux jours, car on me la demandé le nom de la pièce !

t'as une bonne mémoire toi !

bekliyom !

YILDIZdjuk a écrit:

Name !

tu te souviens a la piece de theatre de NAZIM HIKMET qu'on a assisté en mai dernier a lyon par assetuly

je voulais te demander ya deux jours, car on me la demandé le nom de la pièce !

t'as une bonne mémoire toi !

bekliyom !

Hm oui et comment que je me souviens !

En fait ce n'est pas une pièce de Nâzim,
comme par exemple "Pourquoi Benerji s'est suicidé", "Kafatasi" (Crâne),
"Bir ölü Evi Yahut Merhumun Hanesi" ect ...

Mais plutôt une mise en scène de plusieurs poèmes,
et ceux de cette "pièce" ètait essentiellement tirés de son recueil "Il neige dans la nuit et autres poèmes"

Hakannibal a écrit:

Bulgur a écrit:

"Pourquoi Benerji s'est suicidé"

Pasku il n'avait plus de bénergie.

Pff trop nul.
En plus je me suis trompée c'est c'est Benerdji

Hakannibal a écrit:

Bulgur a écrit:

Hakannibal a écrit:

Bulgur a écrit:

"Pourquoi Benerji s'est suicidé"

Pasku il n'avait plus de bénergie.

Pff trop nul.
En plus je me suis trompée c'est c'est Benerdji

Moi aussi j'me suis trompé, c'était "Pasku il n'avait plus de bénerdgie".

Arrêtes !

Cessez de parlez des suisses idées ... les belges idées ça existe aussi une fwa !

BÜYÜK İNSANLIK

Büyük insanlık gemide güverte yolcusu
tirende üçüncü mevki
şosede yayan
büyük insanlık.

Büyük insanlık sekizinde işe gider
yirmisinde evlenir
kırkında ölür
büyük insanlık.

Ekmek büyük insanlıktan başka herkese yeter
pirinç de öyle
şeker de öyle
kumaş da öyle
kitap da öyle
büyük insanlıktan başka herkese yeter.

Büyük insanlığın toprağında gölge yok
sokağında fener
penceresinde cam
ama umudu var büyük insanlığın
umutsuz yaşanmıyor.

7 Ekim, Taşkent, 1958


Je tente une petite traduction ce soir.

DÜNYAYI VERELİM ÇOCUKLARA

Dünyayı verelim çocuklara hiç değilse bir günlüğüne
allı pullu bir balon gibi verelim oynasınlar
oynasınlar türküler söyliyerek yıldızların arasında
dünyayı çocuklara verelim
kocaman bir elma gibi verelim sıcacık bir ekmek somunu gibi
hiç değilse bir günlüğüne doysunlar
dünyayı çocuklara verelim
bir günlük de olsa öğrensin dünya arkadaşlığı
çocuklar dünyayı alacak elimizden
ölümsüz ağaçlar dikecekler

21 Mayıs 962, Moskova


Un qui me touche particulièrement.

Bulgur a écrit:

C'est dur de traduire ce genre de choses ...

Et bien en poésie, les figures de style traversent tous les clivages linguisitiques Bulgur Hanim

Un exemple dans les vers que tu nous as donnés :

Citation :

Dünyayı verelim çocuklara hiç değilse bir günlüğüne
allı pullu bir balon gibi verelim oynasınlar
oynasınlar türküler söyliyerek yıldızların arasında

Le terme de fin du vers précédent est rappelé au début du vers suivant. C'est une figure de style.

Tiens de André Chenier qui a vécu en Turquie au 18ème :

Citation :

[...]
Le vent impétueux qui soufflait dans les voiles
L'enveloppe. Etonnée, et loin des matelots,
Elle crie, elle tombe, elle est au sein des flots.

Elle est au sein des flots la jeune Tarentine :
[...]

Pareil dans ce cas-ci. On parle d'antépiphore.

Puis aussi, dans le même ordre d'idées, le fait de répéter totalement un vers.

Citation :

[...]
v.4 dünyayı çocuklara verelim
[...]
v.7 dünyayı çocuklara verelim
[...]

C'est un procédé que l'on retrouve jusque chez Homère par exemple. C'est un "refrain".

Bon, voilà par exemple. La poésie française fonctionne surtout sur la rime, la poésie classique fonctionne essentiellement sur le rythme, l'alternance de syllabes longues et de brèves.
Pour la poésie turque, pour moi, c'est encore très mystérieux.
Ton rôle est de m'aider à mettre en évidence certaines choses comme cela. \^_^/

Tarik a écrit:

J'ai survolés les 12 pages du forum culture sans trouver de sujet avec pour titre "Nâzim Hikmet".

bon c'est pa un sujet mais ce que tu lis la... en bas ds ma signature... c'est quoi a ton avis...? les paroles d'une chanson de Patrick Sebastien???
c'est la depuis que je suis inscrite sur ce forum...

bak kÜserim...+
en plus il manque Kerem Gibi...

sinon bonne initiative...

C'est la première chose que j'ai remarqué dans tes posts chère Gülmeli

Comme tu l'as dit, j'ai parlé de sujet

KADINIM BREST'E KADAR

Kadınım Brest'e kadar benimle geldi,
indi tirenden peronda kaldı,
ufaldı, ufaldı, ufaldı,
uçsuz bucaksız mavilikte buğday tanesi oldu,
sonra raylardan başka şey göremedim.

Sonra, Leh toprağından seslendi karşılık veremedim.
"Nerdesin gülüm, nerdesin?" diye soramadım,
"Yanıma gel!" dedi, yanına varamadım,
hiç durmayacakmış gibi gidiyordu tiren,
boğuluyordum kederden.

Sonra, kumlu toprakta kar parçaları çürüyordu,
sonra, birden anladım ki, kadınım beni görüyordu,
"Beni unuttun mu, beni unuttun mu?" diye soruyordu,
baharsa çamurlu çıplak ayaklarıyla gökyüzünde yürüyordu.

Sonra, yıldızlar inip kondu telgıraf tellerine,
karanlıksa yağmur gibi çarpıyordu tirene,
kadınım telgıraf direklerinin altında duruyordu,
koynumdaymış gibi de yüreği küt küt vuruyordu,
direkler gelip geçiyordu o kımıldanmıyordu yerinden,
hiç durmayacakmış gibi gidiyordu tiren
boğuluyordum kederden.

Sonra birden anladım ki, yıllardır, ama uzun yıllardır bu tirende yaşıyorum.
- ama, bunu nasıl, neden anladığıma hâlâ şaşıyorum -
ve hep aynı büyük, aynı umutlu türküyü söyleyerek
sevdiğim şehirlerle sevdiğim kadınlardan boyuna uzaklaşıyorum
ve hasretlerini etimin içinde işleyen bir yara gibi taşıyorum
ve bir yerlere yaklaşıyorum, bir yerlere yaklaşıyorum.

Mart 1960, Akdeniz

Saat 21
Meydan yerinde kampana vurdu,
neredeyse koguslarin kapilari kapanir.
Bu sefer hapislik uzun sürdü biraz :
8 yil...
Yasamak : ümitli bir istir, sevgilim,
Yasamak :
seni sevmek gibi ciddi bir istir...


En français :

Neuf heures
Viennent de sonner sur la place.
Les portes de la cellule vont bientôt se fermer.
L'enfermement a été un peu long cette fois ci :
huit ans...
Vivre, ma bien aimée,
C'est une tâche pleine d'espoir
Vivre ma bien-aimée
C'est aussi important que de t'aimer.

KANTER İÇİNDE

Yapıcılar türkü söylüyor
Yapı türkü söyler gibi yapılmıyor ama.
Bu iş biraz zor.
Yapıcıların yüreği
Bayram yeri gibi cıvıl cıvıl
Ama yapı yeri bayram yeri değil,
Yapı yeri toz toprak.
Çamur, kar.
Yapı yerinde ayağın burkulur,
Ellerin kanar.
Yapı yerinde ne çay her zaman şekerli,
Her zaman sıcak,
Ne ekmek her zaman pamuk gibi yumuşak,
Ne herkes kahraman,
Ne dostlar vefalı her zaman.
Türkü söylen gibi yapılmıyor yapı,
Bu iş biraz zor,
Zor ama
Yapı yükseliyor, yükseliyor.
Saksılar konuldu pencerelere
Alt katlarında.
İlk balkonlara güneş taşıyor kuşlar,
Kanatlarında.
Bu yürek çarpıntısı var her putrelinde,
Her tuğlasında,
Her kerpicinde.
Yükseliyor, yükseliyor yapı,
Kanter içinde.

ÇOCUKLAR ÖLEBİLİR YARIN


Çocuklar ölebilir yarın,
hem de ne sıtmadan ne kuşpalazından
düşerek te değil kuyulara filân;
çocuklar ölebilir yarın,
çocuklar sakallı askerler gibi ölebilir yarın,
çocuklar ölebilir yarın atom bulutlarının ışığında,
ne bir santim kemik, ne bir damla kan,
çocuklar ölebilir yarın atom bulutlarının ışığında
arkalarında bir avuç kül bile değil
arkalarında gölgelerinden başka bir şey bırakmadan.

=>

Les enfants peuvent mourir demain
Ni de la malaria, ni de la diphterie
Ni en tombant dans un puit ou quoi;
Les enfants peuvent mourir demain
Les enfants peuvent, comme ces soldats barbus, mourir demain
Les enfants peuvent mourir demain sous la lumiere des nuages nucléaires
Ni un centimetre d'os, ni une goutte de sang,
Les enfants peuvent mourir demain sous la lumiere des nuages nucléaires
Sans laisser derriere eux même une poignée de cendres
En ne laissant derriere rien d'autre que leurs ombres.

MAVİ GÖZLÜ DEV, MİNNACIK KADIN
VE HANIMELLERİ

O mavi gözlü bir devdi.
Minnacık bir kadın sevdi.
Kadının hayali minnacık bir evdi,
bahçesinde ebruliii
hanımeli
açan bir ev.

Bir dev gibi seviyordu dev.
Ve elleri öyle büyük işler için
hazırlanmıştı ki devin,
yapamazdı yapısını,
çalamazdı kapısını
bahçesinde ebruliiii
hanımeli
açan evin.

O mavi gözlü bir devdi.
Minnacık bir kadın sevdi.
Mini minnacıktı kadın.
Rahata acıktı kadın
yoruldu devin büyük yolunda.
Ve elveda! deyip mavi gözlü deve,
girdi zengin bir cücenin kolunda
bahçesinde ebruliiii
hanımeli
açan eve.

Şimdi anlıyor ki mavi gözlü dev,
dev gibi sevgilere mezar bile olamaz:
bahçesinde ebruliiiii
hanımeli
açan ev..

===>

Il était une fois un géant aux yeux bleus,
Qui aimait une femme menue…
Elle, elle rêvait de maisonnette
Avec un jardin tout autour
Où le chévrefeuille évanescent aurait fleuri.

Et le géant aimait comme aiment les géants,
Ses mains énormes étant faites
Pour de gigantesques ouvrages,
Il ne pouvait assurément
Bâtir maison si minuscule,
Ni demander qu'on l'accueillît
Sous un toit à plafond comme ça,
Où le chèvrefeuille évanescent aurait fleuri.

Et ce fut un géant aux yeux bleus,
Qui aimait une femme menue…
Et la femme pas plus haute que ça
Rêvant d'existence doucette,
Lasse qu'elle était de suivre,
Le géant en sa course ardue,
Un beau jour s'en vint dire adieu,
Au géant aux yeux bleus,
Pour franchir au bras d'un pygmée,
Mais riche fabuleusement, le seuil de la maisonnette
Entourée d'un jardin
Où le chèvrefeuille évanescent avait fleuri…

Le géant aux yeux comprit, mais un peu tard
Qu'à son amour si grand si grand
La maisonnette avec un jardin autour,
N'aurait pas même hélas pu servir de tombe.

Ayağa Kalkın Efendiler

Behey! kaburgalarında ateş bir yürek yerine
idare lambası yanan adam!
Behey armut satar gibi
san'atı okkayla satan san'atkar!
Ettiğin kar
kalmayacak yanına!
soksan da kafanı dükkanına,
dükkanını yedi kat yerin dibine soksan;
yine ateşimiz seni
yağlı saçlarından tutuşturarak
bir türbe mumu gibi damla damla eritecek!
Çek elini san'atın yakasından
çek!
Çekiniz!

Bıyıkları pomadlı ahenginiz
süzüyor gözlerini hala
koyda çıplak yıkanan Leyla'ya karşı!
Fakat bugün
ağzımızdaki ateş borularla
çalınıyor yeni san'atın marşı!
Yeter artık Yenicami tıraşı,
yeter!
Ayağa kalkın efendiler...

HASRET

Yüzyıl oldu yüzünü görmiyeli
Belini sarmıyalı
Gözünün içinde durmıyalı
Aklının aydınlığına sorular sormıyalı
Dokunmayalı sıcaklığına karnının
Yüzyıldır bekler beni
Bir şehirde bir kadın
Aynı daldadık aynı daldaydık
Aynı daldan düşüp ayrıldık
Aramızda yüzyıllık zaman
Yol yüzyıllık
Yüzyıldır alacakaranlıkta
Koşuyorum ardından



NOSTALGIE

Cela fait cent ans
que je n'ai pas vu ton visage
que je n'ai pas passé mon bras
autour de ta taille
que je ne vois plus mon visage dans tes yeux
cela fait cent ans que je ne pose plus de question
à la lumière de ton esprit
que je n'ai pas touché à la chaleur de ton ventre.

Cela fait cent ans
qu'une femme m'attend
dans une ville.
Nous étions perchès sur la même branche,
sur la même branche
nous en somme tombés, nous nous sommes quittés
entre nous un siècle
dans le temps et dans l'espace.
Cela fait cent ans que dans la pénombre
je cours derrière toi.




HASRET - 2

Denize dönmek istiyorum
Mavi aynasında suların
boy verip görünmek istiyorum
Denize dönmek istiyorum

Gemiler gider aydın ufuklara gemiler gider
Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.
Elbet ömrüm gemilerde bir gün olsun nöbete yeter.
Ve madem ki bir gün ölüm mukadder
Ben sularda batan bir ışık gibi
sularda sönmek istiyorum,
Denize dönmek istiyorum...